Powiedz to w mig, Rasa Jančiauskaitė (tekst i ilustracje), przekład Maciej Byliniak, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2019, ISBN: 978-83-65341-70-9; wiek 8+
Książka „Powiedz to w mig” jest złożona z wypowiedzi sześciu osób, które wprowadzają nas do świata Głuchych. Na pewno dla większości z Was słowo „głuchy” ma pejoratywny wydźwięk, użyłam go świadomie, ponieważ dowiedziałam się z wywiadu z tłumaczem książki, Maciejem Byliniakiem, że osoby zainteresowane tak właśnie chcą być określane. Uważają, że słowo „głuchoniemi” wprowadza w błąd, ponieważ oni jak najbardziej mówią, tylko w innym języku. Z kolei pojęcie „niesłyszący” koncentruje się na deficytach, dlatego wolą określenie Głusi. Z wielkiej litery, bo czują się mniejszością językową. I podkreślają, że gdyby wszyscy znali język migowy, to niesłyszący nie byliby uznawani za niepełnosprawnych.
Wracając do treści, Indrė, Dmitrijus, Rasa, Deimantė, Arnoldas i Vaiva opowiadają nam o swoim codziennym życiu, o dzieciństwie, doświadczeniach szkolnych, kontaktach z rówieśnikami, pracy i rodzinie. Opowiadają, jak to jest kiedy nie słyszysz szczekania swojego psa, albo kiedy dzieci śmieją się z głosu twojej mamy. Opowiadają też o tym, że brak słuchu nie przeszkadza w uprawnianiu sportu, tańcu czy odnoszeniu sukcesów w pracy. Wiele miejsca poświęcają językowi migowemu. Kiedy słyszący widzą rozmowę w języku migowym, wydaje im się często, że są świadkami kłótni. To dlatego, że język migowy charakteryzuje się wyrazistymi gestami i mocną mimiką. Z kolei Głusi odnoszą często wrażenie, że wypowiedzi słyszących są zupełnie pozbawione emocji.
Teksty są krótkie, napisane językiem zrozumiałym dla czytelnika 8+ i zawierają wiele ciekawostek, które zainteresują nawet dorosłych (warto podkreślić, że Rasa Jančiauskaitė jest Litwinką, ale książka oddaje polskie realia). Wiedzieliście, że polski język migowy różni się od języków migowych z innych krajów? A że istnieje poezja migana? Albo że Głusi posługują się przydomkami (które dają się pokazać) zamiast imionami i nazwiskami? Na końcu książki znajdziemy krótki słowniczek polskiego języka migowego.
Osobiste zwierzenia konkretnych osób sprawiają, ze młodemu czytelnikowi łatwiej wczuć się w sytuację Głuchych, zrozumieć ich rzeczywistość. Książka daje dziecku szansę na poznanie i zrozumienie inności. „Powiedz to w mig” przełamuje też stereotyp, że osoby niesłyszące potrzebują naszej pomocy i współczucia (książkowi bohaterowie świetnie sobie radzą).
W biblioteczce–apteczce bardzo często polecamy książki oswajające z niepełnosprawnością i rozwijające empatię. Samych książek z niesłyszącym bohaterem pokazywałam kilka, więc temat nie stanowi novum, ale bardzo mocną stroną „Powiedz to w mig” jest jej warstwa graficzna i to dzięki niej książka wyróżnia się na tle innych. Ilustracje (które ekspresją wizualną dorównują językowi migowemu) przykuwają wzrok i nie dają o sobie zapomnieć. A ich niejednoznaczność sprawia, że książka staje się lekturą wieloadresową. Z powodzeniem można ją wykorzystać np. na zajęciach z młodzieżą. Projekt książki zdobył główną nagrodę jury wydawnictwa Dwie Siostry i wyróżnienie jury międzynarodowego w konkursie na projekt książki ilustrowanej JASNOWIDZE 2016/2017.
Z książek przybliżających dzieciom świat osób głuchych polecam również: Ślimak z serii Bajki bez barier, Duże sprawy w małych głowach, Morze ciche, Moja mama nie słyszy.