Góry śmieci i zmiany klimatyczne

Śmieci. Najbardziej uciążliwy problem na świecie, Gerda Raidt, przekład Katarzyna Łakomik, Wydawnictwo Babaryba, Warszawa 2019 r., ISBN: 978-83-62965-72-4; wiek 7+

Gerda Raidt zwraca uwagę dzieci, że odpadki są jedną z poważniejszych bolączek współczesnego świata (znajdują się już pod ziemią, pod wodą, w lasach, na szczytach gór, a nawet na Księżycu!) i na ponad 90 stronach książki analizuje różne aspekty tego problemu. Zaczyna od zdefiniowania pojęcia śmiecia. Przecież przedmioty, których jedni się pozbywają, dla innych mogą stanowić dużą wartość. Śmieci mogą nawet tworzyć muzealną ekspozycję, jako dzieło sztuki (fontanna Duchampa), albo cenne źródło informacji o zwyczajach naszych przodków z epoki kamienia łupanego. Na kolejnych ilustracjach autorka pokazuje, że wszystko co robimy, powoduje powstawanie śmieci. Każdy chciałby jak najszybciej wrzucić śmieci do stojącego na chodniku kosza i mieć problem z głowy, ale to niestety nie takie proste. Dzieci dowiedzą się z książki, co się dzieje z tymi odpadami dalej (na wysypiskach, w spalarniach, oczyszczalniach czy kompostowniach) i jak wygląda proces recyklingu. Poznają też pojęcie cyklu życia produktu, mikroplastiku i odpadów radioaktywnych. W książce znajdziemy również informacje, jak sobie radzono ze śmieciami w średniowiecznych miastach i jak to robimy dzisiaj (łącznie w wywożeniem ich do biedniejszych krajów i budowaniem domów ze śmieci). Pokazane zostały też różnice w podejściu do śmieci w różnych miejscach na świecie. Świetnie, że książka podkreśla wpływ sklepowych promocji, reklamy i mody na to, że za dużo kupujemy i za szybko pozbywamy się kupionych przedmiotów i zwraca uwagę, że niektóre przedmiot są specjalnie tak wykonywane, żeby szybko się psuły i żeby nie opłacało się ich naprawiać. Autorzy podpowiadają nam naprawdę proste sposoby, żeby ograniczyć ilość produkowanych odpadów (naprawianie zepsutych przedmiotów, kupowanie z drugiej ręki, kupowanie na wagę, unikanie zbędnych opakowań, dzielenie się jedzeniem, wymienianie się ubraniami itd.), zachęcają do udziału w akcjach sprzątania świata i wyprzedażach garażowych i pokazują ciekawe pomysły na przetworzenie i ponowne wykorzystanie starych przedmiotów (np. abażur z durszlaka). Bardzo przydatne jest wyjaśnienie różnych symboli i oznaczeń umieszczanych na opakowaniach produktów.

„Śmieci. Najbardziej uciążliwy problem na świecie” to książka obrazkowa. Ilustracjom towarzyszą krótkie teksty i komiksowe chmurki (w których pokazane są różne punkty widzenia i różne opinie na dany temat). Całość jest zrozumiała i interesująca dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Książka zdobyła nagrodę Mądrej Książki Roku 2020 przyznawaną przez portal Mądre Książki oraz Uniwersytet Jagielloński.

Książka została wydrukowana na papierze z odpowiedzialnych źródeł (materiały pochodzące z dobrze zarządzanych lasów posiadających certyfikat Forest Stewardship Council® i materiały z recyklingu). I to się chwali!

Ocieplenie klimatu. Na czym polegają zmiany klimatyczne na Ziemi?, Kristina Scharmacher-Schreiber, przekład Katarzyna Łakomik, ilustracje Stephanie Marian, Wydawnictwo Babaryba, Warszawa 2020, ISBN: 978-83-62965-76-2, wiek 8+

I kolejna książka Wydawnictwa Babaryba, która uwrażliwia młodych czytelników (8+) na problemy naszej planety. Tym razem tematem są zmiany klimatyczne. W pierwszej części autorzy w przystępny sposób wyjaśniają czym jest pogoda, klimat, strefy klimatyczne i zmiany klimatu. Następnie szczegółowo opisują działalność człowieka (nadmierna produkcja i konsumpcja), która w połączeniu ze stale rosnąca liczbą ludności na świecie wpływa na zwiększenie powstawania gazów cieplarnianych, i co za tym idzie, przyspieszenie zmian klimatycznych. Wiele miejsca poświęcono skutkom ocieplenia klimatu, które możemy obserwować obecnie (ekstremalne zjawiska pogodowe: trąby powietrzne, powodzie, gradobicia, susze połączone z pożarami), topnienie lodowców i wiecznej zmarzliny, wzrastanie poziomu mórz itd.) i tym, które czekają nas w przyszłości (ucieczki setek tysięcy ludzi z terenów zagrożonych powodziami i suszami). Przedstawiona przez autorów sytuacja klimatyczna jest bardzo poważna, ale książka nie kończy się katastroficzną wizją. Przeciwnie, pokazuje, że można (i trzeba) działać, żeby powstrzymać te zmiany. W książce przedstawiono nie tylko proekologiczne działania, które powinni podjąć politycy (energia odnawialna, biopaliwa), ale również (i tą część książki uważam za najcenniejszą) wskazówki dla dzieci, jak one same mogą przyczynić się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenia globalnego ocieplenia.

Książka zachęca młodych czytelników do proaktywnej postawy i przekonuj, że przyszłość Ziemi zależy od każdego z nas.

Podoba mi się, że wszelkie informacje są podawane w sposób nie tylko przystępny i rzeczowy, ale również obiektywny – autorzy (oddając w komiksowych dymkach głos osobom znajdującym się po przeciwnej stronie „barykady”) pokazują różne aspekty poruszanego problemu i obalają pokutujące mity i stereotypy np. że dieta wegetariańska wcale nie jest jednoznacznie lepsza dla naszego klimatu. W książce znajdziemy wyjaśnienie wielu pojęć związanych z ekologią np. ślad węglowy, neutralność węglowa, certyfikaty emisyjne i mnóstwo ciekawostek, które zainteresują nawet dorosłych. Wiedzieliście, że drzewa rosnące w strefie tropikalnej nie mają słojów? A, że ludzie na Antarktydzie nie przeziębiają się?

Ilustracje Stephanie Marian ułatwiają zrozumienie tekstu i wprowadzają elementy humoru.

Na koniec kilka (zaczerpniętych z książki Scharmacher-Schreiber) prostych rad dla młodych ludzi, którzy chcą redukować swój ślad węglowy się przyczynić do powstrzymania zmian klimatycznych:

oszczędzajmy energię,
ograniczajmy zużycie jednorazowych produktów z plastiku,
segregujmy śmieci,
korzystajmy z transportu publicznego,
kupujmy to, czego naprawdę potrzebujemy,
wybierajmy produkty żywnościowe lokalne i sezonowe,
naprawiajmy uszkodzone przedmioty, dawajmy drugie życie przedmiotom używanym
bierzmy udział w akcjach mających na celu edukowanie społeczeństwa, zwracanie uwagi na problemy naszej planety i wpływanie na proekologiczne decyzje polityków.