Otto. Autobiografia pluszowego misia – książka dla dzieci o wojnie.
Otto. Autobiografia pluszowego misia, Tomi Ungerer, przekład Michał Rusinek, Wydawnictwo Format, Wrocław 2011, wiek 6+
Tomi Ungerer w książce „Otto. Autobiografia pluszowego misia” wprowadza dzieci w tematykę II wojny światowej. Robi to delikatnie, na przykładzie przygód pluszowego misia, przeplatając wydarzenia dramatyczne z zabawnymi.
Wojenne losy misia
Miś zostaje uszyty w niemieckiej fabryce i sprezentowany pięcioletniemu Dawidowi na urodziny. Pluszak dostaje imię Otto i spędza czas na zabawach i wygłupach z Dawidem i jego najlepszym przyjacielem, Oskarem. Podczas lekcji pisania Otto wylewa na siebie atrament i od tej pory będzie miał na futerku fioletową plamę.
Beztroski, wspólny czas kończy się, kiedy Dawid i inni ludzie noszący na ubraniach żółtej gwiazdy muszą opuścić swoje domy i zostają wywiezieni ciężarówkami w nieznane. Przed odjazdem Dawid przekazuje misia Oskarowi. Oskar i Otto bardzo tęsknią za Dawidem, a wkrótce następuje kolejny czas pożegnania — tata Oskara musi pojechać na front. Otto i Oskar spędzają coraz więcej czasu w piwnicy, gdzie chronią się przed bombardowaniami, ale pewnego razu wybuch wyrzuca misia w powietrze. Odzyskuje przytomność na stosie gruzu w samym środku walk. Widzi ruiny i trupy. Kiedy czarnoskóry żołnierz zauważa misia i bierze go na ręce, Otto czuje przeszywający ból, a żołnierz upada. Trafiła ich ta sama kula. Na szczęście żołnierz przeżył i zostaje odznaczony orderem. Wszystkim opowiada, że miś uratował mu życie, bo przyjął na siebie kulę, która miała go zabić.
Spotkanie po latach
Po wojnie Otto jedzie z Charliem do domu, do Ameryki jako prezent dla jego córki, Jasmin. Jasmin bardzo o niego dba, ale pewnego razu, podczas spaceru, zostaje porwany przez dwóch łobuzów, którzy traktują misia jak piłkę. Sponiewierany, brudny, bez oka trafia do śmietnika. Znajduje go kobieta przeszukująca śmietniki i sprzedaje handlarzowi antyków. W witrynie sklepu z antykami Otto spędza kilka lat, aż zostaje kupiony przez starszego mężczyznę z niemieckim akcentem. Okazuje się, że to Oskar! Poznał swojego misia z dzieciństwa po plamie z atramentu. Historia odnalezionego po dziesięcioleciach miśka trafia do gazet i w ten sposób misia i Oskara odnajduje Dawid. W końcu są znowu razem, ale historie ich życia okazały się tragiczne: rodzice Dawida zginęli w komorze gazowej. Dawid, chory i wygłodzony, przeżył wojnę. Tata Oskara zginął na froncie, a mama w czasie bombardowania. On sam przeżył, ale został ranny. Otto postanawia spisać ich historię…
Z dziećmi o wojnie
Dzieciom najlepiej opowiadać o historii na przykładzie losów konkretnego bohatera. Dziecko utożsamia się z jego emocjami i problemami i razem z nim „przeżywa” historyczne wydarzenia. Tak przedstawiona historia jest bardziej zrozumiała i zdecydowanie bardziej przemawia do wyobraźni niż liczby i statystyki. W ten sam sposób o historycznych zdarzeniach opowiadają książki z serii Wojny dorosłych-historie dzieci.
„Otto. Autobiografia pluszowego misia” jest picturebookiem. Dzięki sekwencyjnie ułożonym obrazom, które razem z tekstem — na dwa głosy — opowiadają historię miśka i jego przyjaciół, dzieciom łatwiej zrozumieć treść. Tekstu jest mało, zdania krótkie, a obrazy dopowiadają informacje, których zabrakło w ascetycznej warstwie słownej.
Książka otwiera wiele tematów do rozmów związanych z wojną i holocaustem i rodzic może sam zadecydować — biorąc pod uwagę wiek i wrażliwość swojego dziecka — który wątek chce rozwinąć, a który woli na razie zostawić i wrócić do niego za jakiś czas.
Oskar, z którym Otto ukrywa się przed nalotami, jest Niemcem. To dobra okazja, żeby porozmawiać z dziećmi o tym, że podczas wojny cywile cierpią tak samo po obu stronach barykady.
Tomi Ungerer to światowej sławy autor i ilustrator książek dla dzieci, laureat nagrody Hans Christian Andersen Award.
Inną książką poruszającą trudne tematy pod płaszczykiem przygód pluszowego misia jest „Mat i świat”. A na temat wojny polecam fantastyczną serię Wojny dorosłych-historie dzieci
