Oto moje podpowiedzi dla Mikołajek i Mikołajów. Wybrałam tytuły nowe i nieco starsze (ale wszystkie nadal dostępne w sprzedaży). Książki dobrze napisane, świetnie zilustrowane i pięknie wydane. Tytuły, które nie tylko zawierają wciągające historie, ale pozostawiają czytelnika lepszym.
Chłopiec znikąd, Katherine Marsh, przekład Anna Klingofer-Szostakowska, Sara Manasterska, Wydawnictwo Widnokrąg, wiek 12+
Rodzina Maksa Howarda właśnie przeprowadziła się do Brukseli. Trzynastolatek czuje się w nowym miejscu wyobcowany. W Stanach zostawił paczkę przyjaciół a w Belgii musi chodzić do francuskojęzycznej szkoły, w której nie rozumie nauczycieli i nie potrafi dogadać się z kolegami. Pewnego dnia odkrywa w piwnicy nowego domu młodego syryjskiego uchodźcę, Ahmeda. Mimo początkowych wątpliwości, Max postanawia mu pomóc. Sytuacja jeszcze komplikuje się, kiedy w Brukseli dochodzi do zamachów terrorystycznych i wśród Belgów nasilają się nastroje antyimigracyjne i islamofobiczne. Chłopak musi być bardzo ostrożny, bo nawet w jego najbliższym otoczeniu nie brakuje osób, dla których każdy Syryjczyk jest potencjalnym terrorystą…
Książka o byciu obcym i stosunku do obcych, zderzeniu obiegowych opinii i pochopnych osądów z otwartością i empatią. O przyjaźni, odwadze i poświęceniu. O przyzwoitości. Świetna jako podstawa do rozmów ze starszymi dziećmi i młodzieżą o kryzysie uchodźczym.
Całą recenzję znajdziecie TUTAJ
Gdzie jest pan Amos?, Philip C. Stead, ilustracje Erin E. Stead, przekład Maria Grabska-Ryńska, Wydawnictwo Debit, wiek 3+
Dawno tak mnie nie ujęła książka dla dzieci w wieku przedszkolnym. „Gdzie jest pan Amos?” to cudna historia o tym, że dobrze mieć przyjaciół, na których można liczyć w trudnych chwilach, o sile drobnych gestów i o tym, że dobro powraca. Książka rozwija empatię i uwrażliwia na problemy innych.
Zobaczcie, jakie cudne są ilustracje KLIK
Idealna chwila, Susanna Isern, przekład Tomasz Pindel, ilustracje Marco Somà, Wydawnictwo Tako, wiek 4+
Wydawnictwo Tako specjalizuje się w ciepłych, pozytywnych książkach, które pokazują dzieciom życzliwych ludzi i dobry świat. „Idealna chwila” to ciepła, pięknie zilustrowana historia o umiejętności zatrzymania się w codziennym biegu, uważności na potrzeby innych i o wdzięczności. Pisałam już, że jestem psychofanką ilustracji Marco Somy? Sami zobaczcie!
Jesteś kimś wyjątkowym. Relaksacje dla (nieco) starszych dzieci, Martyna Broda, ilustracje Monika Szczerbińska, Wydawnictwo Mamania, wiek 6+
Książki autorstwa Joanny Brody zawierają opowiadania wykorzystujące techniki wizualizacji i pozytywnych afirmacji. Pierwsza część, „Jesteś kimś wyjątkowym. Relaksacje dla dzieci”, jest skierowana do przedszkolaków. Po książkę warto sięgnąć, jeżeli chcemy uspokoić przebodźcowanego malucha po intensywnym, pełnym emocji dniu, wyciszyć go przed snem albo złagodzić napięcie u dziecka, które przeżyło jakąś trudną sytuację. Opowiadania z części „Jesteś kimś wyjątkowym. Relaksacje dla (nieco) starszych dzieci” wpłyną pozytywnie na poprawę nastroju starszaków (6-12 lat), pomogą im w odprężeniu i redukcji napięcia emocjonalnego. Na końcu książki znajdziemy również propozycję relaksacji, które mogą pomóc zadbać o siebie i odnaleźć spokój dorosłym.
Już, już!, Katarzyna Wasilkowska, Wydawnictwo Literatura, wiek 10+
Katarzyna Wasilkowska napisała książkę o uzależnieniu dziewięciolatki od gry komputerowej. Książka-przestroga? Jak najbardziej. Od razu jednak uspokoję wszystkich, którzy właśnie pomyśleli, że to nudna powiastka dydaktyczna. Autorka nie moralizuje, a podczas lektury w żadnym momencie nie mamy wrażenia, że czytamy „wypracowanie na zadany temat”, że misja zabiła literaturę. „Już, już!” to naprawdę kawał dobrej powieści z rozbudowaną fabułą (czytelnik nie jest prowadzony na skróty od tezy do uzasadnienia) i autentycznymi dialogami. A postaci są tak pełnokrwiste, że kategorycznie odmawiam przyjęcia do wiadomości, że nie istnieją naprawdę.
TU cała recenzja.
Kocyk, Miguel Gouveia, Raquel Catalina, przekład Monika Świda, Wydawnictwo Kropka, wiek 5+
To wzruszająca opowieść o przemijaniu i zachowywaniu w pamięci tego, co ważne. O tym, że najcenniejsze prezenty to te wykonane własnoręcznie, z miłością i myślą o konkretnej osobie. I o pięknej relacji z dziadkiem, na którego zawsze można liczyć. Na osobne zachwyty zasługuje warstwa wizualna – piękne ilustracje, wklejki, dobrej jakości papier i płócienny grzbiet. Książkę można też odczytać jako zachętę do dawania przedmiotom drugiego życia, naprawiania, przerabiania. To bardzo dobry pomysł w dobie nadprodukcji, nadmiernego konsumpcjonizmu i zalewu śmieci.
Koniecznie zobaczcie ILUSTRACJE
Mat i świat, Agnieszka Suchowierska, ilustracje Tomasz Kaczkowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, wiek 7+
Miś Mat został uszyty w chińskiej fabryce przez nieletnie szwaczki. Otrzymał metkę z wysoką ceną, pudełko z nakleją „edycja limitowana” i został wysłany do ekskluzywnego sklepu w Holandii. Tak zaczęła się jego pełna przygód podróż po świecie…
Przygody pluszaka są pretekstem do omówienia z dziećmi tematów, które są rzadko poruszane w literaturze dziecięcej (konsumpcjonizm, bezrobocie, ubóstwo, praca dzieci, nierówności ekonomiczne na świecie). Historia Mata rozwija empatię. Książka może pomóc dzieciom docenić to, co mają. Może też być świetnym narzędziem kształtowania bardziej świadomych nawyków zakupowych młodych konsumentów. Więcej KLIK, KLIK
Odnajdź w sobie siłę i zmieniaj świat, Keilly Swift, przekład Anita i Robert Jonczyk, ilustracje Rhys Jefferys, Wydawnictwo sam, wiek 6+
Nowa propozycja Wydawnictwa Sam pokazuje młodym odbiorcom, że troska o przyszłość świata to nie tylko sprawa dorosłych, że to nieprawda, że trzeba być bogatym biznesmenem albo wpływowym politykiem, żeby coś zdziałać. Oni też mają realny wpływ na otaczającą ich rzeczywistość, mogą i powinni współdecydować o sprawach, które ich dotyczą i włączać się w tworzenie społeczeństwa obywatelskiego. Książka Keilly Swift zachęca do przyjmowania odpowiedzialności za wspólne dobro, do bycia aktywnym i brania spraw we własne ręce. Napisałam to już w recenzji, ale powtórzę: TA KSIĄŻKA TO ZŁOTO.
Recenzja i więcej zdjęć środka TUTAJ
Opowiastka o staruszku i psie, Barbro Lindgren, przekład Katarzyna Skalska, ilustracje Eva Eriksson, Wydawnictwo Zakamarki, wiek 3+
Opowiastka o staruszku i psie to wspólne dzieło Barbro Lindgren (autorki książek o Bolusiu) i Evy Eriksson (która napisała serię o Duni, a zilustrowała np. „Jak tata pokazał mi wszechświat” i „Kret sam na scenie”). Książka jest niepozorna, historia prosta i krótka, ale pełna emocji. Piękna opowieść o potrzebie bliskości, zazdrości i lęku przed stratą. Może stanowić punkt wyjścia do rozmów z dziećmi o samotności osób starszych i wierności czworonożnych przyjaciół. Książka rozwija empatię i pokazuje, że dzieląc się przyjaźnią, tak naprawdę ją mnożymy.
Ilustracje (obejrzycie je TUTAJ) świetnie współgrają z tekstem: są sentymentalne, wzruszające, ale nie ckliwe. Książka dla dzieci 3+, bez górnej granicy wieku.
Opowieść podręcznej, Margaret Atwood, adaptacja i ilustracje Renée Nault, przekład Stanisław Kroszczyński, Wydawnictwo Jaguar, wiek 15+
Atwood napisała swoją powieść ponad 35 lat temu, ale w Polsce jej treść jest teraz znacznie bardziej aktualna niż w 1985 roku. Znajdziemy tu wiele zjawisk, które znamy z własnego podwórka: mężczyzn, którzy chcą decydować o ciele, zdrowiu i życiu kobiet, zakaz usuwania ciąży mimo ciężkiego uszkodzenia płodu, victim blaming, dyskryminacja osób homoseksualnych, szczucie na „wrogów reżimu” i podżeganie do przemocy, ludzie, którzy uzurpują sobie prawo do decydowania, jaki jest jedyny słuszny sposób poczęcia dziecka, albo że ktoś jest Niedzieckiem, Niekobietą, Nieczłowiekiem (tylko np. ideologią).
Graficzne powieści Jaguara („Zabić drozda”, „Rok 1984”, „Folwark zwierzęcy” i „Opowieść odręcznej”) przełamują stereotyp, że komiks porusza tylko lekkie tematy i służy jedynie rozrywce i przyjemności. Jak się prezentuje „Opowieść odręcznej” w wersji graficznej, sprawdzicie TUTAJ.
Siedem szczęśliwych. Baśnie nie dość znane Roksana Jędrzejewska-Wróbel, ilustracje Marianna Oklejak, Wydawnictwo Bajka, Warszawa 2022, wiek 7+
Nowa seria Wydawnictwa Bajka łączy baśniowe motywy ze współczesnymi i aktualną problematyką. Powtarzającym się motywem w książkach Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel jest temat podążania własną drogą w życiu (choćby cały świat kwestionował jej słuszność). W „Siedmiu szczęśliwych” autorka również podkreśla, jak ważna jest umiejętność odróżniania własnych marzeń i potrzeb od oczekiwań innych, od tego co starają się narzucić dzieciom rodzice, nauczyciele, społeczeństwo czy media. Warto zaznaczyć, że bohaterkami tej serii są dziewczynki, ale opowiadania absolutnie nie są adresowane tylko do dziewczynek.
Nie mogę nie wspomnieć o warstwie graficznej, której autorką jest Marianna Oklejak. Świetne są te ilustracje! Baśniowe i nowoczesne zarazem, bardzo wyraziste, trochę mroczne, niepokojące. I hipnotyzujące.
TU przeczytacie o pierwszych trzech książkach z serii.
Szkoła Bohaterek i Bohaterów, czyli jak radzić sobie z życiem, Przemek Staroń, ilustracje Marta Ruszkowska, Wydawnictwo Agora, wiek 12+
Od pewnego czasu zauważam duży rozdźwięk między tym, co polscy autorzy piszą dla nastolatków a tym, co polskie nastolatki chcą czytać. W przypadku tej książki widać, że autor pracuje z młodymi ludźmi: nie musi wyobrażać sobie nastoletnich problemów, bo dobrze je zna, rozumie odbiorców swojej książki, wie, co ich interesuje i potrafi mówić ich językiem. W „Szkole Bohaterek i Bohaterów” Staroń zebrał wyzwania i rozterki, z którymi boryka się większość młodszych nastolatków (wygląd zewnętrzny, inność, porażki, toksyczne relacje, krytyka, manipulacja, stawianie i szanowanie granic itd.) i pokazał, na przykładach bohaterów książek, filmów i gier, po które ludzie w tym wieku rzeczywiście sięgają — od Muminków po Stranger Things — jak można sobie z nimi radzić. Bez pouczania i moralizowania, za to humorem, empatią i szacunkiem do młodego odbiorcy. Wiedza psychologiczna też jest przekazywana w bardzo przystępny sposób.
To książka, która wciąga, bawi i naprawdę może pomóc w rozwiązywaniu różnych nastoletnich problemów. Bardzo polecam wszystkim Mikołajom.
Wielka ucieczka dziadka, David Walliams, przekład Karolina Zaremba, ilustracje Tony Ross, Wydawnictwo Mała Kurka, wiek 9+
Charakterystycznymi cechami stylu Walliamsa jest brytyjski humor (autor jest scenarzystą serialu komediowego „Mała Brytania”), szarganie świętości (jak można w taki sposób mówić o babci?!) i (uwielbiane przez dzieci) żarty na granicy dobrego smaku. Typowe są też fantastyczne przygody bohaterów (skoki na kasę, ucieczki, pościgi itd.). Jednak pod wartką akcją i rubasznymi dowcipami autor przemyca poważne problemy i zmusza do refleksji.
Wydawać by się mogło, że książka poruszająca problem starości, niedołężności, choroby Alzheimera musi być smutna i przygnębiająca. Nic bardziej mylnego. David Walliams udowodnił wielokrotnie, że potrafi pisać lekko i z humorem o rzeczach bardzo trudnych. „Wielka ucieczka dziadka” to książka zabawna, trzymająca w napięciu, pełna zwrotów akcji, a jednocześnie pokazująca jedną z piękniejszych książkowych relacji między dziadkiem i wnukiem.
Więcej o książce przeczytacie TUTAJ
Zabójstwo Brangwina Kąkola, M. T. Anderson, przekład Rafał Lisowski, ilustracje Eugene Yelchin, Wydawnictwo Dwie Siostry, wiek 12+
„Zabójstwo Brangwina Kąkola” to książka wciągająca, przezabawna, świetnie zilustrowana i bardzo mądra. I do tego pięknie wydana. Czego chcieć więcej? To fantastyczna historia o tym, jak stereotypy ograniczają naszą perspektywę i zniekształcają nam obraz świata. I o tym, że często wystarczy poznać konkretnego człowieka (tudzież goblina), żeby pozbyć się uprzedzeń w stosunku do grupy, którą reprezentuje…
Dawno nie czytałam książki, którą można wykorzystać do rozmów z dziećmi na tak wiele rożnych tematów. Bardzo ciekawa jest konstrukcja książki, zestawienie ze sobą, a właściwie przeciwstawienie sobie, narracji słownej i graficznej.
Całą recenzję przeczytacie TUTAJ