Badania pokazują, że rodzi się coraz więcej dzieci z alergią. Według szacunków naukowców w 2020 roku osób wykazujących cechy uczulenia będzie więcej niż ludzi zdrowych. Zebrałam dla Was książki, które mogą ułatwić małym alergikom oswojenie swojej choroby i zaakceptowanie wynikających z niej ograniczeń. Wybrałam tytuły, które zwracają uwagę na emocjonalne konsekwencje przewlekłej choroby (alergia wziewna i pokarmowa, astma, atopowe zapalenie skóry). Książki te mogą podnieść poczucie własnej wartości chorych dzieci i pomóc im poradzić sobie z trudnymi uczuciami związanymi z chorobą. Warto poczytać je również dzieciom zdrowym, żeby rozwijać ich wrażliwość i empatię.
I znowu ta alergia, Małgorzata Osipiak, ilustracje Joanna Depa, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2018, ISBN: 978-83-8127-0007-6
Mały Szymek ma alergię pokarmową. Na urodzinach koleżanki z przedszkola chłopiec nie może się powstrzymać i zjada kilka zakazanych produktów. Rano pojawia się wysypka. Bohater próbuje zatuszować skutki swoich dietetycznych grzechów podkładem mamy. Na szczęście rodzice znają lepsze sposoby na alergię…
Autorka książki jest mamą alergika, więc dobrze rozumie problemy maluchów, które zmagają się z uczuleniem (wydaje im się, że alergia jest karą za złe zachowanie, mają problemy z przestrzeganiem restrykcyjnej diety, mają dość ciągłego tłumaczenia kolegom, dlaczego nie mogą czegoś zjeść itd.)
Dzieci znajdą w książce wiele informacji na temat alergii pokarmowej i wziewnej (na którą cierpi tata bohatera) i przede wszystkim dowiedzą się, że stosując leki i unikając alergenów nad chorobą da się zapanować (jak mówi mały bohater „przechytrzyć” ją). A potrawy bez alergenów mogą być przepyszne!
Oprócz opowiadania o Szymonie i jego rodzicach w książce zamieszczono przepisy kulinarne na potrawy dla alergików, zadania dla dzieci (np. liczenie czerwonych plam na buzi chłopca) i porady dla rodziców.
Wiek 5+
Bajka na astmę, Agnieszka Tyszka, Wydawnictwo: TacyJakJa.pl, 2010 r., ISBN: 978-83-930421-0
Szacuje się, że w każdej grupie przedszkolnej może znaleźć się 2–3 dzieci cierpiących na astmę. Książka A. Tyszki opowiada historię motylka Julka, który choruje na astmę i jego przyjaciółki gąsienicy Meli, która ma alergię na czekoladę. Książka oswaja dzieci zdrowe z tematem astmy, ale przede wszystkim może pomóc małym astmatykom zmienić sposób myślenia o sobie i swojej chorobie. Historia Julka i Meli daje wsparcie chorym dzieciom pokazując, że nie są osamotnione w swojej chorobie, że obok jest wiele dzieci, borykających się z takimi samymi problemami i ograniczeniami i przede wszystkim, że dzięki terapii (książka w dowcipny sposób wyjaśnia działanie leków wziewnych) mogą prowadzić taki tryb życia, jak ich zdrowi rówieśnicy.
„Bajkę na astmę” w formie e-booka można kupić tutaj: www.ksiegrania.tacyjakja.pl
wiek 4+
Atopowi Bohaterowie, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, ilustracje Jona Jung
Atopowe zapalenie skóry jest jednym z najczęstszych schorzeń wieku dziecięcego, w Polsce choruje na nie już co piąte dziecko. Marka Emolium we współpracy z Instytutem Matki i Dziecka, Komitetem Praw Dziecka i Polskim Towarzystwem Dermatologicznym stworzyła kampanię „Atopowi bohaterowie”. Celem kampanii jest edukacja społeczeństwa i propagowanie postaw tolerancji. W ramach kampanii powstało pięć opowiadań terapeutycznych, które zwracają uwagę na psychologiczny aspekt AZS, jakim jest obniżona samoocena małych atopików.
Dzieci z AZS doświadczają wielu nieprzyjemnych uczuć, z którymi nie potrafią sobie poradzić (złość na ograniczenia wynikające z AZS, wstyd z powodu wyglądu – plam i łuszczącej się skóry, smutek z powodu odrzucenia przez rówieśników, żal do losu, zazdrość, że inne dzieci mogą jeść czekoladę, biegać po łące, mieć kota itd.).
Poszczególne opowiadania pokazują najczęstsze emocjonalnie trudne sytuacje, z którymi borykają się chore dzieci. Pięcioletni Emil i siedmioletnia Emilka dzielnie stawiają im czoła i zdobywają tarcze Atopowych Bohaterów. Ich historie mogą pomóc podnieść poczucie własnej wartości dzieci cierpiących na AZS i uporać się z trudnymi emocjami.
Opowiadania dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym
Opowiadania są dostępne na stronie http://atopowibohaterowie.pl/ebook
W klasie z Jasiem, Małgorzata Strzałkowska, ilustracje Marcin Bruchnalski
Polskie Towarzystwo Alergologiczne, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej, Państwowa Inspekcja Sanitarna i firma AstraZeneca stworzyły program edukacyjny „Wolność oddechu – Zapobiegaj Astmie”, który miał na celu przekazywanie wiedzy na temat choroby i profilaktykę astmy. W ramach programu powstała książka „W klasie z Jasiem” autorstwa Małgorzaty Strzałkowskiej, która w prosty sposób wyjaśnia dzieciom objawy astmy i uwrażliwia na problemy, trudności i ograniczenia chorych kolegów.
Dzieci z klasy Jasia początkowo nie chciały się z nim bawić, przyglądały mu się ze zdziwieniem, śmiały się, że ciągle kaszle, sapie, często opuszcza lekcje i nie ćwiczy na wuefie. Jednak kiedy dowiedziały się więcej o chorobie chłopca, ich zachowanie bardzo się zmieniło:
Gdy topole wokół kwitną
nikt z nas okien nie otwiera,
bo wiadomo, że Jaśkowi
fruwający pył doskwiera.
Gdy do kogoś Jaś przychodzi,
bo się często go zaprasza
to psy, koty i papużki
do sąsiadów się wyprasza.
Książka jest skierowana do dzieci w wieku wczesnoszkolnym i w przystępny sposób pomaga przyswoić najważniejsze informacje dotyczące astmy (tłumaczy dzieciom np. dlaczego kolega nie może wiosną chodzić do parku, dlaczego tak szybko się męczy podczas gry w piłkę i uspokaja, że mogą się z nim przyjaźnić i bawić bez obawy o to, że zarażą się katarem siennym). Opowiadanie uświadamia dzieciom, jak ważne dla chorych kolegów jest ich zrozumienie i wsparcie.
Na końcu książki znajduje się słowniczek wyjaśniający dzieciom takie terminy, jak alergeny czy spirometria.
Niestety książka jest dostępna tylko w bibliotekach.
Basia i alergia, Zofia Stanecka, ilustracje Marianna Oklejak, Wydawnictwo Egmont, Warszawa 2017, ISBN: 9788323776024
Basia uwielbia zwierzęta, zwłaszcza konie. Podczas pobytu w górach chciałaby spędzać cały czas w stajni. Niestety w trakcie obiadu zaczyna odczuwać duszności. W szpitalu okazuje się, że dziewczynka ma alergię na końską sierść i czeka ją bolesny zastrzyk. Ale nie to jest najgorsze. Basia jest zrozpaczona, że nie będzie mogła bawić się z Gniadym. Nie pomagają lody ani zabawkowy konik…
Początkowo dziewczynka jest załamana, ma poczucie niesprawiedliwego potraktowania przez los, buntuje się, ale powoli przy wsparciu mamy, udaje jej się pogodzić z sytuacją.
Książka pomaga zaakceptować ograniczenia wynikające z choroby i dowartościowuje trudne emocje dziecka.
Wiek 4+
Dziewczynka z okna, Joanna M. Chmielewska, ilustracje Agnieszka Ostrowska, seria „Bajki bez barier”, Wydawca: Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Niepełnosprawnych „Światełko”, Szklarska Poręba 2015, ISBN: 978-83-65214-10-2
Dzieci często reagują na odmienność strachem lub agresją. Psychoedukacyjne opowiadania z serii „Bajki bez barier” oswajają z różnymi chorobami, pomagają zrozumieć inność i uczą empatii.
„Dziewczynka z okna” wprowadza dzieci w świat rówieśnika cierpiącego na astmę oskrzelową. Mali czytelnicy dowiadują się, czym są pyłki, roztocza, napady duszności, inhalator i przede wszystkim, z jak wielu rzeczy Asia musi zrezygnować z powodu astmy. Dziewczynka nie może biegać, nie może mieć kota a dzieciom bawiącym się wiosną na placu zabaw może tylko przyglądać się z okna. Przez długie pobyty w szpitalu dziewczynka opuszcza często szkołę i omijają ją różne szkolne atrakcje
Przez astmę nie mogłam pojechać z klasą na wycieczkę do kina ani pójść na bal przebierańców, ani zaprosić koleżanek na moje urodziny, bo te wstrętne bakterie przyczepiają się do mnie zawsze akurat wtedy, gdy czeka mnie coś miłego.
Historia i Asi pozwala dzieciom wczuć się w sytuację dzieci przewlekle chorych i uczy empatycznych zachowań.
Mirabelka, Joanna M. Chmielewska, ilustracje Agnieszka Ostrowska, seria „Bajki bez barier”, Wydawca: Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Niepełnosprawnych „Światełko”, Szklarska Poręba 2016, ISBN: 978-83-65214-26-3
Mimo że AZS jest jednym z najczęściej występujących schorzeń skóry, świadomość na temat choroby jest niska. Książka przybliża dzieciom charakterystyczne cechy atopowego zapalenia skóry i w ten sposób pomaga pokonać lęki i uprzedzenia wynikające z niewiedzy.
Bohaterka opowiada, jak wygląda jej życie z chorobą, opisuje swoje problemy, z którymi zmaga się na co dzień: uporczywe swędzenie, uciążliwe zbiegi pielęgnacyjno-lecznicze, konieczność zrezygnowania z jedzenia różnych potraw, z posiadania domowego zwierzaka itd.
Autorzy zwracają też uwagę na problemy związane z wyglądem dzieci z AZS. Czerwone plamy i łuszcząca się skóra są częstym powodem dokuczania atopikom, odrzucenia przez grupę (koledzy często boją się, że się zarażą). Dzieci chore też mają problem z zaakceptowaniem własnego wyglądu, wstydzą się swojej skóry, zakrywają ciało, izolują się (Mirka nosi w czasie upałów długie sukienki z rękawami za łokcie i za żadne skarby nie chce ubrać szortów).
Mirka krzyczała, że ma już wszystkiego dość. I że to niesprawiedliwe. Bo inne dzieci mogą wszystko, a ona nie. Nie może mieć kota, jeść czekolady, pić kakao i nawet mirabelek jeść nie może. I ma już dosyć tego swędzenia. I najchętniej zdrapałaby całą skórę […]
I że już nigdy nie wyjdzie na podwórko, bo wszyscy się będą na nią gapić. A ten wstrętny Jędrek powiedział, że nie będzie się z nią bawił, bo się zarazi […]
I że ona ma dość tych wszystkich lekarstw, kremów i tłumaczenia dzieciom, dlaczego ma taką skórę […]
Opowiadanie o Mirce może pomóc przełamać krzywdzące stereotypy, nauczyć dzieci otwartości na inność.
Bajki bez barier można pobrać tu: http://swiatelkodladzieci.pl/
dla dzieci szkolnych
Elvis i Tara muszą odejść, Helena Kraljič, przekład Aleksandra Brożek, Wydawnictwo Kartograficzne Piętka, Katowice 2018, ISBN: 978-83-734-5996-0
Przewlekła choroba sama w sobie jest trudnym doświadczeniem dla dziecka. Sytuacja komplikuje się dodatkowo, gdy z powodu choroby dziecko musi się pożegnać z domowym zwierzakiem.
Jurek ma dwóch czworonożnych przyjaciół – szczeniaczka Tarę i kotka Elvisa. Niestety coraz częściej chłopcu dokucza uporczywy kaszel i ucisk w klatce piersiowej. Okazuje się, że chłopiec ma alergię na sierść i będzie musiał się rozstać ze swoimi pupilami. Jurek jest zrozpaczony. Na szczęście bohaterowi i jego mamie udaje się znaleźć dla zwierzaków nowy domu u przyjaciółki chłopca. Dzięki temu będzie mógł nadal się z nimi spotykać.
Dzieci dowiedzą się z książki, czym jest alergia i astma, jakie są ich objawy, jak przebiega badanie, jak choroba wpływa na codzienne życie i jak wygląda proces leczenia. Dzięki temu będzie im łatwiej zrozumieć i zaakceptować chorobę, z którą będą się musiały zmagać przez wiele lat.
Na początku książki znajduje się obszerny wstęp z informacjami na temat astmy.
Krótkie teksty i kolorowe obrazki na pewno przypadną maluchom (wiek 4+) do gustu.