Książki polecane do biblioterapii część 4
Dzisiaj pokażę kolejne trzy tytuły, które świetnie sprawdzą się jako podstawa grupowych zajęć z elementami biblioterapii w przedszkolach, świetlicach i bibliotekach.
Przypomnę, że wybrałam książki, które wspierają rozwój emocjonalny i społeczny dzieci i poruszają tematy, które dotyczą każdego dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym np. dodają wiary we własne siły, uczą wytrwałości w dążeniu do celu, otwartości na inność, współpracy, obniżają lęk przed tym co nowe, nieznane.
Pierwsze tytuły znajdziesz we wpisie Książki do biblioterapii część 1
1.
Autor, tytuł, wiek, liczba stron:
Petra, Marianna Coppo, wydawnictwo Wytwórnia, wiek 3+, 40 stron
Główny temat, zagadnienie, cel zajęć/cel pracy z książką:
LĘK PRZED ZMIANAMI, UMIEJĘTNOŚĆ ADAPTACJI, ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA, OPTYMIZM
Krótkie streszczenie:
Petra przedstawia nam się jako wielka, piękna góra, której nie ruszy „ani wiatr, ani czas”. Na kolejnych ilustracjach obserwujemy Petrę-górę, ale na jednej ze stron pojawiają się nowe elementy – patyk, pies, chłopiec – które zmieniają perspektywę i pokazują czytelnikowi, że Petra nie jest „królową gór”, tylko … małym kamieniem. Kamykiem, który pies może wziąć do pyska i zanieść swojemu panu. Chłopiec strzela kamykiem z procy i Petra trafia do ptasiego gniazda. Czy ta odmiana losu wpływa na samoocenę Petry?
Czy bohaterka traci pogodę ducha? Absolutnie nie! Petra elastycznie dostosowuje się do nowej sytuacji i postanawia, że w takim razie będzie jajkiem. I to nie byle jakim, ale „gładkim, lśniącym, doskonałym”. Bohaterka nie wie, co się wykluje z tego jajka, ale jest przekonana, że będzie to coś wyjątkowego. Kiedy ptasia mama wyrzuca kamyk z gniazda, Petra ląduje w jeziorze. Nic nie szkodzi. Bohaterka potrafi dostrzec dobre strony każdej sytuacji: dzięki trafieniu do jeziora, może zostać wyspą. Rajską wyspą. Z jeziora wyławia ją ręka dziewczynki, która maluje kamienie. Domalowuje Petrze trąbę. Czy to problem dla Petry? W żadnym razie! Petra nie boi się zmian, przecież każda zmiana to szansa na coś nowego, dobrego. Petra-słonik patrzy z nadzieją w przyszłość. „Będzie się działo”.
Czego uczy, co ważnego pokazuje, co możemy przekazać przy pomocy tej książki, co poćwiczyć:
Rezyliencja to odporność psychiczna, zdolność do radzenia sobie z przeciwnościami, umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków i do odzyskiwania utraconych lub osłabionych sił po niepowodzeniach. Dobra wiadomość jest taka, że rezyliencja jest umiejętnością, więc można się jej nauczyć. Pierwszym krokiem może być przeczytanie z dziećmi książki Coppo. Bohaterka jest bowiem mistrzynią optymizmu.
Stworzona przez Mariannę Coppo Petra idzie przez życie z entuzjazmem, niezachwianą wiarą w siebie. Zawsze potrafi dostrzec dobre strony i znaleźć wyjście z najtrudniejszej sytuacji. Nie trzyma się kurczowo jednego scenariusza na życie, postrzega zmiany nie jako zagrożenie, ale jako szansę i łatwo adaptuje się do nowych sytuacji. Dzięki temu jest odporna na życiowe porażki i zranienia. I jest szczęśliwa. Bierzmy przykład z Petry!
„Petra” to fantastyczna historia o tym, że jedyną stałą w życiu jest zmiana, więc warto się na nią otworzyć. I o tym, że szczęście zależy od nas samych, a nie zewnętrznych okoliczności.
Mocne strony/komentarz:
Bez górnego limitu wieku odbiorcy.
Książka ma 40 stron, ale to picturebook, tekstu jest tyle, że spokojnie przeczytacie książkę „na raz”.
Książka świetnie nadaje się jako podstawa warsztatów na temat odporności psychicznej i optymizmu (np. z okazji Dnia Pozytywnego Myślenia), ale nie tylko. Także na temat samooceny, szczęścia, zmiany, podejmowania nowych wyzwań czy siły wyobraźni.
Dodatkowe aktywności/scenariusze:
Petra będzie bardzo wdzięcznym obiektem wszelkiego rodzaju aktywności plastycznych.
Polecam scenariusz zajęć opracowany na podstawie tej książki „Być jak skała – czyli o tym, jak polubić siebie i oswoić lęk przed zmianą” opublikowany w dodatku „Biblioterapia w szkole” do kwartalnika „Biblioteka w szkole” z 10.2020
Tu znajdziesz Wyszukiwarkę scenariuszy biblioterapeutycznych opublikowanych w czasopismach Biblioterapeuta i Biblioterapia w szkole.
2.
Autor, tytuł, wiek, liczba stron:
Opowiastka o staruszku i psie, Barbro Lindgren, Eva Eriksson, Wydawnictwo Zakamarki, wiek 3+, 30 stron
Główny temat, zagadnienie, cel zajęć/cel pracy z książką:
SAMOTNOŚĆ, PRZYJAŹŃ, ZAZDROŚĆ
Krótkie streszczenie:
Bohaterem książki jest mały staruszek, z którego wszyscy kpili i dokuczali mu, chociaż on był dla każdego bardzo uprzejmy. Staruszek czuł się bardzo samotny i postanowił dać ogłoszenie, że szuka przyjaciela. Podał adres i czekał przed domem przez dziesięć dni i nocy, ale nikt się nie zgłosił. Dziesiątej nocy, kiedy staruszek stracił już nadzieję, poczuł w swojej dłoni pysk z chłodnym nosem. To był duży pies z zakręconym ogonem. Staruszek pobawił się z nim, poczęstował go ciastkami, a kiedy wieczorem pies sobie poszedł, staruszek martwił się, że już do niego nie wróci. Ten jednak polubił małego staruszka i pojawiał się u niego codziennie, aż wreszcie został na stałe: bawili się w przewracanie, spacerowali i siedzieli razem na schodach, „pies z pyskiem w dłoni staruszka”. Staruszek dzielił się z nowym przyjacielem łóżkiem i jedzeniem (w czwartki jedli kotlety z groszkiem), a pies bronił go przed „niemiłymi jegomościami” i „złymi psami”.
Mały staruszek był przeszczęśliwy, że w końcu ma kogoś bliskiego, ale pewnego dnia jego radość zmąciło pojawienie się rywalki. Kiedy na schodkach przed domem usiadła mała dziewczynka, a pies przełożył pysk z dłoni staruszka na rękę dziecka, starszy pan był przekonany, że stracił przyjaciela. Przez siedem dni chodził po lesie i płakał, że pies wybrał dziecko.
„Bo dziecko jest małe i ładne a ja jestem stary i brzydki”.
Kiedy ósmego dnia wrócił, zobaczył przed domem smutną dziewczynkę i psa ze zwieszoną głową. Okazało się, że oboje martwili się o niego i czekali. Potem usiedli na schodkach we trójkę.
„Pies z pyskiem w dłoni staruszka. A dziecko chwyciło staruszka za drugą rękę”
I od tej pory mały staruszek już nigdy nie czuł się samotny.
Czego uczy, co ważnego pokazuje, co możemy przekazać przy pomocy tej książki, co poćwiczyć:
Piękna opowieść o potrzebie bliskości, zazdrości i lęku przed stratą. O tym, że gdy nie czujemy się dość pewnie, stajemy się zaborczy i zaczynamy wątpić w przyjaciela. I o tym, że dzieląc się przyjaźnią, tak naprawdę ją mnożymy.
To bardzo dobra lektura dla dzieci, które zawierają pierwsze przyjaźnie, rywalizują z innymi o przyjaciela, chciałyby go mieć na wyłączność.
Mocne strony/komentarz:
„Opowiastka”może też stanowić punkt wyjścia do rozmów na inne tematy np. o wartości przyjaźni, samotności osób starszych czy wierności czworonożnych przyjaciół.
Ilustracje świetnie współgrają z tekstem: są sentymentalne, wzruszające, ale nie ckliwe.
Dodatkowe aktywności/scenariusze:
Dzieciom w wieku 5+ można zaproponować wykonanie symboli przyjaźni np. bransoletek, breloczków.
3.
Autor, tytuł, wiek, liczba stron:
Coś i Nic, Anna Paszkiewicz, Kasia Walentynowicz, Wydawnictwo Widnokrąg, wiek 4+, 26 stron
Główny temat, zagadnienie, cel zajęć/cel pracy z książką:
NISKIE POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI, SIŁA SŁÓW
Krótkie streszczenie:
Niepozorne, nieśmiałe Nic czuło się samotne i niedocenione. Trzymało się z boku i ze smutkiem słuchało, co o nim mówią ludzie. A mówili tylko ze złością, żalem i pogardą: „Nic tu nie ma”, „Nic z tego nie będzie”, „Nic nie widzę”, „Nic nie rozumiem”. Za to Coś, które słuchało tylko okrzyków radości i zachwytu „Coś niesamowitego!”, „Coś wspaniałego!”, było z siebie bardzo zadowolone. Czuło się ważne i potrzebne, a po każdej usłyszanej pochwale jeszcze bardziej puchło z dumy. Jednak pewne wydarzenie w parku, z udziałem chłopca na rowerku, pokazało, że zasada „Lepsze coś niż nic” nie zawsze się sprawdza.
Czego uczy, co ważnego pokazuje, co możemy przekazać przy pomocy tej książki, co poćwiczyć:
Historia Cosia i Nica pokazuje, że słowa mogą nas budować, motywować, dodawać odwagi i wiary w siebie. Albo podcinać nam skrzydła i niszczyć.
Ta książka to fantastyczna podstawa do zajęć biblioterapeutycznych z uczestnikami w różnym wieku.
Dzieciom można zaproponować zajęcia na temat różnych punktów widzenia i wpływu opinii innych na naszą samoocenę.
Z młodzieżą można się zastanowić, czy bez uznania z zewnątrz musimy czuć się bezwartościowi, czy można przestać uzależniać poczucie własnej wartości od akceptacji osób trzecich. Można też poruszyć temat oceniania po pozorach, plotki i hejtu.
Z dorosłymi można porozmawiać o toksycznych relacjach. O tym, że słowa wpływają na nasz odbiór danego zdarzenia, wywołują w nas dobre lub złe emocje, dlatego warto dzielić się dobrym słowem i unikać osób, które nam szkodzą, wiecznie krytykując, narzekając i koncentrując się na negatywach. W oparciu o książkę można też przeprowadzić ciekawe warsztaty o słowach, które w myślach wypowiadamy do siebie, o naszym wewnętrznym krytyku.
Mocne strony/komentarz:
Wiele osób uważa, że książki, w których jest dużo obrazków i mało tekstu, są skierowane wyłącznie do maluchów (a dorosłym przysługują tylko literki). Niesłusznie. Przykładem może być książka „Coś i Nic”, w której odbiorca na każdym poziomie wiedzy i życiowego doświadczenia znajdzie swój poziom odczytania tekstu.
Zaprzyjaźnione psychoterapeutki potwierdzają też, że książka świetnie sprawdza się również w gabinetach.
Dodatkowe aktywności/scenariusze:
Wykonane flamastrami ilustracje Kasi Walentynowicz są bardzo kolorowe i pełne szczegółów. Z maluchami możemy pobawić się z w odszukiwanie ukrytych na ilustracjach bohaterów.
Dzieciom starszym można zaproponować zabawę w „Łańcuszek komplementów” (Uczestnicy siadają w kręgu. Osoba rozpoczynająca zabawę, mówi coś miłego do sąsiada po prawej stronie. Zabawa kończy się, gdy łańcuszek komplementów zatoczy koło i wróci do osoby rozpoczynającej zabawę).
