umacnianie dziecka, budowanie jego zasobów osobistych oraz
redukcja niepożądanych stanów psychicznych (lęk, poczucie winy, niska samoocena).
Budowanie zasobów dziecka przez bajkę polega na:
wzbogacaniu wiedzy dziecka o sobie i świecie,
umożliwianiu zdobycia zastępczego doświadczenia, zaistnienia w sytuacji trudnej w sposób bezpieczny (to służy rozwinięciu kompetencji i wypracowaniu efektywnych strategii radzenia sobie z trudnościami życiowymi, z których dziecko będzie mogło skorzystać w przyszłości, gdy zetknie się z podobnym problemem),
pokazywaniu konkretnych sposobów skutecznego rozwiązywania problemów, radzenia sobie w trudnej sytuacji, wzorów zachowań (a w przypadku, gdy dziecko nie jest w stanie rozwiązać problemu – własna choroba, rozwód rodziców, śmierć zwierzątka – bajka pomaga w zmianie sposobu myślenia o tej sytuacji, zrozumieniu i zaakceptowaniu tego, co się wydarzyło),
wskazywaniu wzorów pozytywnego myślenia o sytuacji trudnej, zachęcaniu do aktywnej postawy, do mówienia o problemach, szukania pomocy i rozwiązań,
oswajaniu z sytuacjami, osobami czy przedmiotami wywołującymi lęki (dziecko spotyka się z opisem zagrażającej sytuacji, jednocześnie pozostając w znanym sobie środowisku, w bezpiecznych warunkach, w towarzystwie bliskiej osoby; wielokrotne powtarzanie historii zmniejsza emocjonalne oddziaływanie opisanej sytuacji lękotwórczej);
konkretyzacji i racjonalizacji doznawanych lęków poprzez pokazanie dziecku, jakie osoby, przedmioty czy sytuacje go wywołują, przedstawianiu sytuacji zagrożenia tak, że staje się dla dziecka zrozumiała, wyjaśnianiu związków przyczynowo-skutkowych między zdarzeniem a emocjami, których dziecko doświadcza;
wspieraniu rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka.
Wsparcie emocjonalne i redukcja lęków przez bajkę polega na:
zastępczym zaspokojeniu potrzeb (dziecko identyfikuje się z bohaterem i zastępczo doświadcza akceptacji, zrozumienia, miłości, w wyniku czego zachodzi redukcja napięcia emocjonalnego i lęku);
budowaniu pozytywnego obrazu siebie, kształtowaniu poczucia własnej wartości (sukces bohatera, z którym dziecko się utożsamia, pomaga zbudować poczucie skuteczności, podnieść samoocenę dziecka);
uczeniu rozpoznawania, nazywania emocji i wyrażania ich w bezpieczny sposób,
akceptacji emocji, które dziecko odczuwa, pokazaniu, że inni też podobnie czują, myślą i zachowują się, że emocje te są jak najbardziej naturalne, normalne i powszechne;
pokazaniu, że dziecko nie jest osamotnione w swoich zmaganiach, że inni są w podobnej sytuacji, mają podobne problemy (dziecko odczuwa ogromną ulgę dowiadując się, że wiele dzieci ma rozwiedzionych rodziców, boi się ciemności czy zdarza im się zmoczyć łóżko; szczęśliwe zakończenie pozwala dziecku wierzyć, że i ono znajdzie rozwiązanie i poradzi sobie z problemem).
W zakładce Książki na konkretne problemy znajdziecie listę problemów, które są powszechne wśród dzieci w wieku 3-9 lat (np. planowany pobyt w szpitalu, problemy z adaptacją w przedszkolu, przemoc rówieśnicza, niskie poczucie własnej wartości). Po kliknięciu na wybrany temat rozwinie się lista z tytułami książek, których lektura może być „lekarstwem” na dany problem.
Opracowanie: Iwona Czesiul-Budkowska
Warto przeczytać:
Bajką w pająka, Rozmowa z Katarzyną Klimowicz opublikowana w Wysokich Obcasach 30.04.2007 r.
Bajki, które leczą część I, Doris Brett, przekład Małgorzata Trzebiatowska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006, ISBN: 978-83-87957-65-0
Bajki, które leczą część II, Doris Brett, przekład Hanna Dankiewicz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005, ISBN: 978-83-87957-67-4,
Bajki terapeutyczne dla dzieci cz. 1, Maria Molicka, Media Rodzina, Poznań 1999, ISBN: 978-83-7278-010-2
Bajki terapeutyczne dla dzieci cz. 2, Maria Molicka, Media Rodzina, Poznań 2003, ISBN: 978-83-7278-099-7
Bajkoterapia czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać, Nasza Księgarnia, Warszawa 2009. Posłowie do książki autorstwa Katarzyny Klimowicz.
Bajkoterapia jako rodzaj biblioterapii w procesie budowania zasobów osobistych i terapii, Maria Molicka, w: Bliżej Przedszkola 2008 nr 2 s. 20-23
Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Maria Molicka, Media Rodzina, Poznań 2002, ISBN: 978-83-7278-041-6
Brak magii, morału, pokazywanie uczuć, rozmowa z Katarzyną Klimowicz opublikowana na portalu egodziecka 18.09.2011 r.
Krecik z bajki przegania duchy – rozmowa z Katarzyną Klimowicz opublikowana w Gazecie Wyborczej 21.03.2008 r.
Materiały do autorskich warsztatów bajkoterapeutycznych opracowane przez autorów serwisu ABCbaby.pl we współpracy z Marią Molicką
Wszystkich, którzy chcieliby zasięgnąć więcej informacji, odsyłam do bogatej literatury przedmiotu, którą znajdziecie we wpisie Biblioterapia – bibliografia.
